Chuyện nhiều như cơm bữa
Gian lận tuổi trong thể thao, đặc biệt là bóng đá là chuyện gây sốc ở bất cứ đâu, trừ châu Phi. Trong những năm gần đây, tin tức các cầu thủ châu Phi bị nghi ngờ hoặc bị phát hiện gian lận tuổi xuất hiện đều đặn. Đây là hệ quả của việc các cầu thủ châu Phi được “xuất khẩu” ồ ạt sang châu Âu và có cơ hội gia nhập các CLB hàng đầu.
Ở các nền bóng đá càng phát triển, các cầu thủ gian lận tuổi các dễ bị phát hiện. Năm 2016, Milan từng khởi kiện cầu thủ người Gambia, Yusupha Yaffa về tuổi khai gian gần 10 tuổi. Yaffa gia nhập đội U19 Milan vào năm 2013 với giấy khai sinh năm 1996 và thản nhiên chơi bóng ở các cấp độ trẻ tại Italia. Mãi sau đó 3 năm, Milan mới phát hiện ra anh chàng này thực ra sinh năm… 1987 nhờ các thông tin trên Facebook.
Cho dù thoát án tù tại Italia, nhưng Yaffa cũng mất luôn sự nghiệp. Tiền đạo 25 tuổi trên giấy tờ này đã thất nghiệp suốt 6 năm qua và chỉ vừa trở lại vào tháng 1 năm nay khi được CLB của Bulgari, Tsarsko Selo chiêu mộ.
Không đến mức ra tòa như Yaffa, nhưng nhiều cầu thủ châu Phi khác bị nghi ngờ vì gương mặt già quá tuổi. Silas Nwankwo là ví dụ mới nhất. Tiền đạo 18 tuổi này vừa được CLB Thụy Điển, Mjallby AIF mua đứt từ CLB Nigeria, Nasarawa United vào kỳ chuyển nhượng vừa qua. Trên giấy tờ, Nwankwo sinh ngày 12/12/2003. Tuy nhiên, trong phiên bản Football Manager 2021, Nwankwo xuất hiện với hồ sơ sinh ngày 11/6/1996.
Trước khi Nwankwo bị phát hiện gian lận tuổi, gương mặt đã “tố cáo” anh. Một số người hài hước nói rằng Nwankwo đúng là tiền đạo tuổi 18, nhưng là 18 năm kinh nghiệm, bởi lẽ gương mặt của anh giống người đàn ông 40 tuổi nhiều hơn một thanh niên mới lớn.
Cách đây 2 năm, cựu tuyển thủ Senegal, Guirane N’Daw từng thẳng thắn thừa nhận anh đã gian lận tuổi để đến Pháp thi đấu. Guirane N’Daw cho biết: “Giống như tất cả những người Senegal, tôi đã gian lận tuổi để trẻ hơn. Không chỉ riêng ở Senegal, mà ở cả châu Phi, bạn sẽ không thể thi đấu chuyên nghiệp nếu không ăn gian tuổi”.
Áp lực kim tiền
Không phải ngẫu nhiên mà phần lớn các trường hợp gian lận tuổi ở châu Âu đều đến từ châu Phi. Đầu tiên, là sự chậm phát triển của các quốc gia tại lục địa đen. Một lãnh đạo bóng đá tại Senegal cho biết: “Ở một số quốc gia và ở nhiều vùng xa xôi hẻo lánh, các bậc phụ huynh đôi khi phải chờ vài tháng, thậm chí vài năm để làm giấy khai sinh cho con. Đôi khi, chuyện gian lận phát sinh ngay từ đó”.
“Nhưng cũng có nhiều cầu thủ chủ động gian lận tuổi để tìm kiếm cơ hội đổi đời. Ví dụ, một cầu thủ 23 tuổi có thể tìm đến và hối lộ các quan chức địa phương để thay đổi năm sinh, qua đó lọt vào mắt xanh của các tuyển trạch viên và có cửa sang châu Âu thi đấu”.
“Ở châu Phi, nghề cầu thủ chịu áp lực rất lớn, đặc biệt là các cầu thủ xuất thân từ gia cảnh nghèo khó. Xuất ngoại là cơ hội tốt nhất cho họ đổi đời”, vị lãnh đạo giấu tên này nói thêm.
Thậm chí, ngay cả các CLB châu Phi cũng đang phải đau đầu vì vấn nạn này. Eugène Diomandé, chủ tịch của Séwé Sport de San Pedro (Bờ Biển Ngà) cho biết: “Các cầu thủ gian lận trung bình 3 năm so với tuổi thật, nhưng cũng có người gian lận 6, 7 tuổi. Chúng tôi đã từng từ chối ký hợp đồng với các cầu thủ tự nhận họ 16, 17 tuổi, bởi lẽ họ trông như 24, 25 tuổi, cao 1m85 và có nét của người trưởng thành”.
“Chúng tôi buộc phải sàng lọc kỹ vì quyền lợi của chính các CLB. Các cầu thủ gian lận tuổi đương nhiên sẽ sa sút nhanh hơn. Ví dụ trên giấy tờ một cầu thủ mới 26 tuổi, nhưng anh ta đã 30 tuổi và thi đấu kém hơn, dễ chấn thương hơn”.
Liên đoàn bóng đá châu Phi vào cuộc
Từ năm 2018, Liên đoàn bóng đá châu Phi đã tiến hành quét MRI để đánh giá tuổi xương của các cầu thủ ở một số giải trẻ cấp châu lục. Kết quả, nhiều cầu thủ bị loại khỏi giải. Có những đội đến từ Benin, Guinea hoặc Gambia thậm chí bị loại cả đội. Tương tự như vậy, các học viện hàng đầu tại châu Phi cũng nghiêm túc hơn trong việc điều tra lý lịch các học viên, qua đó đảm bảo quyền lợi cho chính họ.
Các “tay cò” cũng lo sợ
Ít ai ngờ các “tay cò” bóng đá cũng bị ảnh hưởng từ việc cầu thủ gian lận tuổi. Những nhà môi giới, người đại diện chỉ có thể dựa vào giấy tờ chính thức của cầu thủ. Họ không có quyền kiểm tra sâu hơn và rủi ro đến từ đó. Nếu không may đưa một cầu thủ gian lận tuổi đến châu Âu, họ có thể bị kiện và phải đền bù khoản tiền lớn để tiếp tục hành nghề.
